ZORUNLU MÜDAFİİLİK‏

“CMK AVUKATLIĞI” ÇANTADA KEKLİK DEĞİLDİR…/ZORUNLU MÜDAFİİLİK MÜESSESESİNİN İFADE TUTANAKLARI ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu çalışmada;ülkemizde hukukun hakkaniyet kuralları çerçevesinde uygulanması sürecinde görülen suistimale çok açık bir müessese olan “zorunlu müdafiilik” ele alınmıştır.Mesleğe yeni atılan genç avukatlar için yol gösterici mahiyette konulara değinilmeye çalışılmıştır.

Zorunlu müdafiilik;devletin hukuk dünyasında hiç kimsenin savunmasız kalmaması için ihdas ettiği çok büyük önem arz eden imkanlardan biridir.Ancak avukatlarımızın birçoğu,bu kapsamda baro tarafından atandıklarında;kendi özel işlerinde gösterdikleri gayret,özen ve endişeyi göstermekten uzak bir tavır sergilemektedirler.

Bu çalışmada;polisin şüphelinin ifadesine başvururken ‘şüpheli ifade  tutanağı’ında sordukları sorulardan örneklere yer verilerek müessesenin uygulama ayağına değinilmiştir.Verilen örnekteki sorular;kolluk tarafından sorulamayacak sorular olup bunun sebebi ise;yargılamanın soruşturma ve hatta kovuşturma evresinde gerekli araştırmalar yapıldıktan sonra ancak ulaşılacak bilgilerle şüphelinin sorumlu tutulabileği suçun,başlangıçta direkt belirtilmesi oluşturur.

İlk örnek;

“…Cumhuriyet Başsavcılığı koordinesinde 08/10/2010 tarihinde …soruşturma numarası ile ‘Çıkar amaçlı suç örgütü kurmak,örgüt faaliyetleri çerçevesinde nitelikli yağma,kasten adam yaralama,gümrük kaçakçılığı,çek senet tahsilatı yolu ile senet gaspı,uyuşturucu madde ticareti yapmak’ suçu ile ilgili olarak yapılan planlı çalışmalarda sizin çıkar amaçlı olarak kurulan suç örgütüne bilerek ve isteyerek yardımda bulunduğunuz tespit edilmiştir.konu hakkındaki bildiklerinizi anlatınız.”

Burada polis;hukuki nitelendirmeyi yapmış ve tespit etmiştir.Polis,kendini savcının veya mahkemenin yerine koyarak tüm yargılamayı “kendince” bitirmiştir.Zorunlu müdafiinin bu sorulara itiraz etmesi gerekmektedir.

İkinci örnek;

“Suç örgütü tarafından 21.01.2011 tarihinde … ilçesinde yapılan ihaleye katılmak isteyen ….isimli şahsı darp ederek ihaleye katılımını engellemiş ve tek başınıza bu ihaleye girmek sureti ile yapılan tüm ihaleleri kazandığınız tespit edilmiştir.“ 

Yine burada da polis ifade alma sürecindeki sorması gereken soruların kastını aşan sorular olduğu görülmektedir.

Üçüncü örnek;

“…Örgüt içerisinde ne zamandan beri faaliyet yürütmektesiniz?Örgüt içerisindeki konumunuz nedir?Örgüte katılış süreciniz ile örgütün yapılanması hakkında ayrıntılı bilgi veriniz?“

Burada da aynı sorunun yaşandığını görmekteyiz.

Dördüncü örnek;

“…Bu örgüt mensubu ile olan örgütsel ilişki ve irtibatınız nedir?“

Beşinci örnek;

“…Bu paylaşımı yaparak terör örgütü propagandası yapmaktaki amacınız nedir?

Malesef buna benzer örnekleri çoğaltmak mümkündür.Ülkemizde kolluk birimleri içerisinde ‘adli kolluk’ henüz oluşturulamadığı için sistemdeki bu arızaların azalacağını düşünmek bir hayâlden ibaret olacaktır.

Yukarıda yer verilen sorularda:il,polis şube,soruşturma numaraları gizli tutulmuştur.Ancak hepsi de yürütülen ilgili soruşturma ve kovuşturmalarda esas alınarak işlemler gerçekleştirilmiştir.

Sonuç olarak bu çalışmada tüm bu değerlendirmeler karşısında bir diğer dikkat çekilmek istenen husus;zorunlu müdafiinin bu gibi durumlarda müvekkilinin hukuki açıdan korunması için elden gelen azami çabasının göstermesi gerekliliğidir.

Nihayetinde hukukçuların;vicdani değerlerden yana tavır aldığı,maddi endişelerden uzak olduğu bir sistemle ancak adalet ve hakkaniyet gözetilebilecektir.

                   Mahmut Bilal KOCAKERİM

                       HUKUK DANIŞMANI